نحوه پر کردن اظهارنامه مالیاتی چگونه است

اظهارنامه مالیاتی چیست؟

اظهارنامه مالیاتی، یک فرم رسمی است که توسط مودیان (افراد یا شرکت‌ها) به سازمان امور مالیاتی کشور ارسال می‌شود تا اطلاعات دقیق و شفاف از درآمدها، هزینه‌ها و مالیات‌های پرداختی خود را اعلام کنند. این اظهارنامه به عنوان ابزار اصلی برای محاسبه و تعیین میزان مالیات هر فرد در نظر گرفته می‌شود. به عبارت دیگر، اظهارنامه مالیاتی مکانیسمی است که از طریق آن، مودیان مالیاتی میزان درآمد خود را گزارش کرده و بر اساس آن، مالیات متعلقه را محاسبه و پرداخت می‌کنند. این فرآیند، نه تنها به دولت در جمع‌آوری درآمدهای مالیاتی کمک می‌کند، بلکه ابزاری برای پایبندی به قوانین مالیاتی و جلوگیری از تخلفات مالیاتی نیز محسوب می‌شود.

چه افرادی مشمول ارسال اظهارنامه مالیاتی هستند؟

بر اساس قوانین مالیاتی، تمامی افرادی که به نوعی خوداشتغال شناخته می‌شوند  موظف به ارائه اظهارنامه مالیاتی خود به سازمان امور مالیاتی هستند. این افراد شامل تجار، کسبه، کارآفرینان، صاحبان مشاغل و شرکت‌هایی هستند که فیش حقوقی ندارند یا به‌طور مستقیم برای دولت یا شرکت‌های دیگر کار نمی‌کنند. این گروه‌ها می‌توانند در دسته‌های مختلفی قرار بگیرند که در ادامه به آن‌ها اشاره می‌شود:

1. شامل افرادی است که در سال گذشته ارزش فروش کالا یا خدمات آن‌ها بیش از ۳۰ میلیارد ریال بوده است. این دسته شامل صاحبان بیمارستان‌ها، کارخانه‌ها، واحدهای تولیدی، بهره‌برداران معادن، دارندگان کارت بازرگانی، هتل‌های سه ستاره و بالاتر، کلینیک‌های تخصصی و فروشگاه‌های زنجیره‌ای می‌شود. این افراد باید اظهارنامه مالیاتی خود را بدون توجه به میزان درآمد یا فعالیت‌هایشان، مطابق با قوانین تنظیم و ارسال کنند.
2. شامل افرادی است که در سال گذشته ارزش فروش کالاها و خدمات آن‌ها بین ۱۰ تا ۳۰ میلیارد ریال بوده است. این افراد نیز موظف به ارائه اظهارنامه مالیاتی هستند و باید به‌طور دقیق اطلاعات مالی خود را به سازمان مالیاتی ارسال کنند.
3. افرادی که در هیچ‌یک از دو گروه قبلی قرار نمی‌گیرند، در این دسته‌بندی قرار می‌گیرند. این گروه شامل کسبه و تجار با درآمد کمتر از ۱۰ میلیارد ریال در سال گذشته می‌شود.

افرادی که در یکی از این گروه‌ها قرار دارند، تا سه سال نمی‌توانند گروه خود را تغییر دهند و باید مطابق با دسته‌بندی مشخص‌شده به تعهدات مالیاتی خود عمل کنند.

انواع اظهارنامه مالیاتی

اظهارنامه مالیاتی ابزاری است که از طریق آن مودیان مالیاتی اطلاعات مالی و درآمدهای خود را به سازمان امور مالیاتی ارائه می‌دهند. این اظهارنامه‌ها بسته به نوع فعالیت و میزان درآمد مودیان به چند دسته تقسیم می‌شوند:

اظهارنامه مالیاتی عملکرد: این نوع اظهارنامه برای گزارش‌گیری از درآمدها و هزینه‌های سالیانه مودیان استفاده می‌شود. صاحبان مشاغل و شرکت‌ها موظف هستند تا در پایان هر سال مالی، اظهارنامه عملکرد خود را تنظیم و ارسال کنند. این اظهارنامه شامل اطلاعاتی مانند درآمد، هزینه، سود خالص و میزان مالیات قابل پرداخت است.

1. اظهارنامه مالیات بر ارزش افزوده  :(VAT)این نوع اظهارنامه مخصوص گزارش‌گیری از مالیات بر ارزش افزوده است که کسب‌وکارها در ازای فروش کالا یا خدمات از مشتریان دریافت کرده و باید به دولت پرداخت کنند. اظهارنامه مالیات بر ارزش افزوده معمولاً به صورت فصلی ارائه می‌شود.
2. اظهارنامه مالیات بر درآمد اجاره: افرادی که از اجاره ملک خود درآمد کسب می‌کنند، باید این درآمدها را در اظهارنامه مالیات بر اجاره ثبت کنند. این نوع اظهارنامه جزئیات مربوط به درآمد حاصل از اجاره و هزینه‌های مرتبط را شامل می‌شود.
3.  اظهارنامه مالیات بر ارث: این اظهارنامه برای گزارش‌گیری از اموالی است که فردی پس از فوت به وارثین منتقل می‌کند. وارثان موظف‌اند ارزش دارایی‌های به ارث رسیده را در این اظهارنامه ثبت کرده و مالیات مربوطه را پرداخت کنند. مالیات بر ارث شامل دو بخش است: مالیات مستقیم بر ارث و مالیات بر دارایی. مهلت ارائه این اظهارنامه معمولاً یک سال پس از فوت تعیین می‌شود.
4. اظهارنامه مالیات بر نقل و انتقال املاک: این نوع اظهارنامه مربوط به درآمد حاصل از خرید، فروش یا اجاره املاک است. در قراردادهای اجاره، مالک در قرارداد دست اول و مستأجر در قرارداد دست دوم مسئول پرداخت مالیات هستند. ملک خالی از سکنه معمولاً برای سال اول معاف از مالیات هستند، اما در سال‌های بعد شامل مالیات خواهند شد.
5. اظهارنامه مالیات بر مشاغل خودرویی: رانندگان وسایل نقلیه عمومی مانند تاکسی، اتوبوس و کامیون نیز ملزم به ارائه اظهارنامه مالیاتی هستند. این افراد می‌توانند مالیات خود را از طریق دفاتر پیشخوان دولت یا سایر مراجع رسمی پرداخت کنند.

هر یک از این اظهارنامه‌ها بسته به شرایط و نوع فعالیت مودیان، قوانین و الزامات خاص خود را دارند و ارائه صحیح و به موقع آن‌ها از اهمیت بالایی برخوردار است.

چه کسانی از ارسال اظهارنامه مالیاتی معاف هستند؟

بر اساس قوانین مالیاتی ایران، برخی افراد و نهادها نیازی به ارائه اظهارنامه مالیاتی ندارند. این معافیت‌ها معمولاً به دلیل نوع فعالیت یا وضعیت اقتصادی آن‌ها در نظر گرفته شده است. در ادامه به مهم‌ترین گروه‌هایی که از ارائه اظهارنامه مالیاتی معاف هستند اشاره می‌کنیم:

1. نهادها و سازمان‌های دولتی: وزارتخانه‌ها، مؤسسات دولتی و سازمان‌هایی که بودجه آن‌ها به‌طور کامل از منابع عمومی تأمین می‌شود، از ارائه اظهارنامه مالیاتی معاف هستند.
2. شهرداری‌ها و سازمان‌های وابسته: شهرداری‌ها و شرکت‌ها یا نهادهای زیرمجموعه آن‌ها در استان‌ها، به دلیل نوع خدمات عمومی که ارائه می‌دهند، از تسلیم اظهارنامه مالیاتی معاف هستند.
3. موسسات خیریه و عام‌المنفعه: مؤسسات خیریه، سازمان‌های غیرانتفاعی و نهادهایی که برای ارائه خدمات عام‌المنفعه فعالیت می‌کنند، در صورت تطابق با شرایط تعیین‌شده در قانون، مشمول مالیات نیستند و نیازی به ارائه اظهارنامه ندارند.
4. کارگران و حقوق‌بگیران: افرادی که حقوق یا دستمزد خود را از کارفرما دریافت می‌کنند و مالیات آن‌ها مستقیماً از حقوقشان کسر و به حساب اداره مالیات واریز می‌شود، نیازی به ارسال اظهارنامه ندارند.
5. شرکت‌های تعاونی دانش‌آموزی و دانشجویی: این نوع شرکت‌ها به دلیل اهداف آموزشی و فعالیت‌های غیرتجاری، از پرداخت مالیات و ارائه اظهارنامه معاف هستند.

در حالی که این افراد و نهادها از تسلیم اظهارنامه مالیاتی معاف هستند، باید توجه داشت که این معافیت‌ها مشروط به رعایت قوانین و ضوابط مشخصی است. هرگونه تخلف یا فعالیت خارج از چارچوب تعیین‌شده ممکن است موجب لغو معافیت و اعمال مالیات گردد.

مدارک لازم برای ارائه اظهارنامه مالیاتی

برای تکمیل و ارسال اظهارنامه مالیاتی، مودیان باید مجموعه‌ای از مدارک و مستندات ضروری را آماده کنند. این مدارک بسته به نوع مودی (حقیقی یا حقوقی) و نوع فعالیت متفاوت است، اما به‌طور کلی شامل موارد زیر می‌شود:

مدارک ثبت و شناسایی قانونی:

پروانه کسب یا مجوزهای مشابه

 تصویر اجاره‌نامه یا سند مالکیت محل فعالیت شرکت

تصویر کارت ملی و شناسنامه اعضای هیئت‌مدیره و صاحبان امضا

 اسناد مالی و حسابداری:

صورت‌های مالی نظیر ترازنامه و صورت سود و زیان

گزارش‌های فروش و درآمد کل مودی

گواهی‌های گردش حساب بانکی ممهور به مهر شرکت

مانده سود و زیان دوره‌های گذشته

قراردادهای مالی و تجاری شرکت

مدارک مالیاتی و بیمه:

مدارک مربوط به مالیات‌های پرداخت‌شده

گواهی‌های پرداخت حق بیمه

شماره ثبت دفاتر قانونی و کد رهگیری آن‌ها

اطلاعات تکمیلی و ثبت نام آنلاین:

نام کاربری، رمز عبور و کد مالیاتی برای سامانه اظهارنامه

مدارک مربوط به کارت بازرگانی در صورت وجود

اسناد مرتبط با حساب‌های سال‌های گذشته:

گواهی‌نامه حساب‌های سازمانی در سال‌های گذشته

این مدارک همواره جزء الزامات اصلی برای ارائه اظهارنامه مالیاتی هستند. در برخی موارد، اداره مالیات ممکن است درخواست مدارک اضافی نیز کند که مودیان باید در اسرع وقت به آن پاسخ دهند. توجه داشته باشید که هرگونه مغایرت در ارائه مدارک ممکن است موجب رد اظهارنامه مالیاتی شود، بنابراین دقت در جمع‌آوری و ارسال مدارک ضروری است.

مودیان مالیاتی تا یک ماه پس از ارسال اظهارنامه می‌توانند اصلاحات لازم را انجام دهند. لذا پیشنهاد می‌شود قبل از ارسال نهایی، صحت‌سنجی کامل مدارک انجام شود تا از بروز مشکلات جلوگیری گردد.

عواقب عدم ارسال اظهارنامه مالیاتی

عدم ارسال اظهارنامه مالیاتی در موعد مقرر می‌تواند عواقب جدی به همراه داشته باشد. در صورتی که فرد حقیقی یا حقوقی اقدام به تسلیم اظهارنامه مالیاتی نکند، ممکن است مشمول جریمه‌ای تا ۳۰ درصد مبلغ مالیات پرداخت نشده، شود. این جریمه غیرقابل بخشش است و فرد موظف به پرداخت آن خواهد بود.

حتی اگر یک شخص حقوقی یا حقیقی در طول سال مالی هیچ‌گونه فعالیت اقتصادی نداشته باشد، همچنان موظف به ارسال اظهارنامه مالیاتی است. در این موارد، اگر اظهارنامه ارسال شود، جریمه‌ای بابت عدم پرداخت مالیات تعلق نمی‌گیرد. اما در صورتی که اظهارنامه ارسال نشود، این فرد یا سازمان به دلیل عدم رعایت قوانین مالیاتی مشمول جریمه خواهد شد.

بنابراین، ارسال به‌موقع اظهارنامه مالیاتی از اهمیت بالایی برخوردار است تا از بروز مشکلات مالیاتی و جریمه‌های سنگین جلوگیری شود.

مشاوره جهت تنظیم اظهارنامه مالیاتی با دهناد

در صورتی که برای ارسال اظهارنامه مالیاتی خود یا مسائل مرتبط با خدمات مالیاتی به راهنمایی و مشاوره نیاز دارید، تیم متخصص و با تجربه شرکت حسابداری دهناد آماده است تا شما را در این فرآیند راهنمایی و از بروز هرگونه مشکل مالیاتی جلوگیری کند. ما به شما کمک خواهیم کرد تا تمامی مراحل ارسال اظهارنامه به‌صورت صحیح و به‌موقع انجام گیرد و از پرداخت جریمه‌ها و مشکلات احتمالی جلوگیری کنید. برای مشاوره و کسب اطلاعات بیشتر می‌توانید با ما تماس بگیرید و خدمات حرفه‌ای ما را تجربه کنید.