پشت‌پرده دستگیری فرمانده حشدالشعبی/ هدف و پیام الکاظمی چه بود؟

عراق صحنه اختلافات گوناگون شده است. در شرایطی که بغداد خود را برای انتخابات پارلمانی که در پیش دارد اماده می کند، اوضاع امنیتی در این کشور روز به روز حادتر می شود و دولت الکاظمی به دلیل ناتوانی در عدم تامین امنیت در این کشور مورد اتهام قرار می گیرد.

تنش در بغداد بر سر دستگیری خودسرانه برخی فرماندهان حشدالشعبی هم ادامه دارد. درشرایطی که این گروه به عنوان مهم ترین نیرویی که با داعش در عراق جنگیده، شناخته می شود، دولت الکاظمی دل خوشی از آنها ندارد. دستگیری فرماندهان حشدالشعبی به دستور نخست وزیر عراق باعث شده تا اختلافات احزاب بالا بگیرد.

رقابت الکاظمی با حشدالشعبی واقعی است

با شروع خرداد ماه یکی از فرماندهان حشدالشعبی با ادعای اینکه در ترورهای سیاسی در عراق نقشی داشته ، دستگیر شد. پیش از این هم برخی فرماندهان با اتهامات واهی دستگیر شده بودند، اما کمی بعد به دلیل آنکه دولت نتوانست اتهامات را ثابت کند، ازاد شدند. نیروهای امنیتی عراق  با دستگیری قاسم محمود مصلح، فرمانده حشد الشعبی در استان الانبار عملا شمشیر را برای گروهها و احزاب حامی حشد از رو بستند. عناد سعدون، وزیر دفاع عراق که این دستگیری را مورد انتقاد قرار داده بود، درباره پرونده مصلح گفت که او پس از بازداشت تحویل ستاد عملیات مشترک شده و کمیته‌ای متشکل از نمایندگان نهادهای امنیتی، ارتش، وزارت کشور و حشد الشعبی در حال تحقیق از او هستند. وزیر دفاع عراق از تبلیغات حشدالشعبی درباره جنگ با داعش نیز انتقاد کرد و گفت: «آنها تصور می‌کنند آزادسازی عراق و شکست داعش، بدون حضور حشدالشعبی ممکن نبود. چنین تصوری کاملا اشتباه است. ارتش عراق نقش اصلی را در مقابله با داعش داشت و بدون حملات هوایی عراق و نیروهای ائتلاف علیه مواضع داعش پیروزی به دست نمی‌آمد و حضور حشدالشعبی فقط روند شکست داعش را سرعت بخشید».

این اتفاق باعث شد تا عده از طرفداران حشد در بغداد تجمعاتی اعتراضی داشته باشند. در پی این اتفاقات رسانه‌های عراق از استقرار تیپ یکم نیروهای ویژه ارتش عراق در منطقه سبز بغداد گزارش داده‌اند. همانطور هم که انتظارش می رفت وزارت خارجه آمریکا در بیانیه‌ای از اقدامات مصطفی الکاظمی و تلاش دولت عراق برای پاسخگو کردن شبه‌نظامیان حمایت کرد.

از زمان آغاز اعتراضات علیه دولت عراق که به روی کار آمدن الکاظمی انجامید تا کنون بیش از ۳۰ فعال سیاسی و مدنی در این کشور ترور شده‌اند. دولت تلاش دارد تا این ترورها را به نیروهای حشدالشعبی و برخی دیگر از مخالفان خود نسبت دهد.

هادی العامری رئیس ائتلاف فتح در مورد دستگیری این فرمانده می گوید نیروهای تحت امر الکاظمی حکم قضایی در این ارتباط نداشتند. انتخابات عراق در حالی نزدیک می شود که وضعیت در این کشور از نظر امنیتی با دشواری های زیادی رو به روست و دولت نتوانسته برخلاف وعده هایش  امنیت را برای مردم به ارمغان بیاورد. در عین حال برخی معتقدند که الکاظمی بابت اینکه ناارامی ها ممکن است باعث تعویق در انتخابات شود استقبال می کند چرا که در این صورت او می تواند مدت بیشتری را در سمت فعلی خود بماند. در عین حال اختلافات میان احزاب که به دلیل این دسته بندی ها ایجاد می شود، ماجرای انتخابات را باز هم با دشواری هایی رو به رو می کند. مورد بعدی هم در مورد حضور امریکایی هاست. به نظر می رسد که برخی از گروه های سیاسی حامی ماندن نظامیان ایالات متحده در عراق می خواهند با ناامن کردن این کشور و دامن زدن به اختلافات حضور نظامیان غربی را توجیه کنند. شاید به همین دلایل است که مخالفان اقدامات الکاظمی، تمام این اتفاقات را سیاسی می دانند. دبیرکل جنبش «عصائب اهل الحق» عراق با اشاره به بازداشت فرمانده برجسته «حشد الشعبی» توسط دستگاه امنیتی این کشور، می گوید: دستگیری «قاسم مصلح» یک اقدام سیاسی است.جنبش النجبای عراق هم با اشاره به نقش قاسم مصلح در پیروزی بر داعش اعلام کرد او با تبدیل مرزهای عراق و سوریه به خار چشم آمریکایی ها آنان را از نقض حاکمیت کشور بازداشت. 

محمد اخباری کارشناس مسائل عراق می گوید: فضای داخلی عراق با توجه به روند اتفاقاتی که در صحنه سیاسی و امنیتی کل منطقه می افتد، شامل تبعاتی شده است. موضوعی که در عراق اتفاق افتاده بیشتر به نظر می رسد که دولت الکاظمی تلاش می کند همه قدرت نیروهای مسلح از جمله حشد را بتواند در اختیار بگیرد به نحوی که این گروه ها نتوانند اقدامات موثری در جهت حفط منافع عراق انجام دهند. این یک هشدار بود و الکاظمی این کار را انجام داد تا ببیند که نتایج چنین اقداماتی چیست و چه بازتابی را در عراق به وجود خواهد اورد تا بعد کارهای بعدی را انجام دهد. به نظر می رسد او با عکس العمل زیاد و شدید گروه های عراقی مواجه شده و او نتوانسته انطور که باید به بقیه نقشه ای که داشته است برسد.

این کارشناس مساُیل عراق توضیح می دهد: اول اینکه طبیعتا او با این کار تلاش داشت تا بسنجد که گروه های مختلف عراقی تا چه اندازه توانمند هستند تا بتوانند در مقابل اقدام دولت بایستند. دوم اینکه او به دنبال تامین منافع حزب خودش است تا ارای بیشتری به دست بیاورد. اما به نظر می رسد این ایده موفقیت امیز نبوده است.

تنور انتخابات در عراق هنوز داغ نشده ولی احزاب تلاش می کنند تا مردم را به سمت خود بکشند. در این میان قدرت های منطقه ای و فرامنطقه ای هم تلاش می کنند تا گروه و احزابی که مد نظرشان است را تقویت کنند تا بتوانند با کسب ارای بیشتر دست بالا را در دولت اینده عراق داشته باشند.

او در مورد وضعیت امنیتی عراق می گوید: داعش تلاش می کرد که یک مقدار اقداماتی را انجام دهد. گروه های دیگری که برخی از آنها مخالف شیعیان هستند فعال شده اند. ممکن است اقدامات تروریستی را در ماه های اینده هم شاهد باشیم. اما به طور کلی دولت تا حدودی بر اوضاع مسلط به نظر می رسد.

گروه های شیعی تلاش می کنند تا حشدالشعبی را کنار خود داشته باشند و گروه های سنی و کرد چنین علاقه ای ندارند. اما چون هنوز تنور انتخابات داغ نشده،موضع گیری های سیاسی هم چندان شفاف نیستند و گروه های سیاسی هنوز به مرحله ی بالای تنش ها نرسیده اند. بنا به وضعیتی که عراق دارد معمولا با نزدیک شدن به انتخابات این تضاد ها گسترش می یابند و ممکن است که در چنین وضعیتی، اوضاع امنیتی این کشور هم کمی نابه سامان شود.