پرسپولیس چگونه برابر مس به گل رسید؟

پرسپولیس با تک گل مهدی عبدی موفق به بردن مس رفسنجان شد تا همچنان در کورس با سپاهان، به سوی قهرمانی لیگ بیستم پیش برود. گلی که اگرچه به عقیده برخی از کارشناسان داوری با برخورد توپ به‌دست عبدی همراه بود اما مرور بازی پرسپولیس و مس نشان می‌دهد که پرسپولیس برای گلزنی به حریف روی این حربه‌ای که با آن به گل رسید حساب باز کرده بود.

 مس در بازی دیروز یک بازی هدفمند در فاز دفاعی انجام داد. فوتبالی امیدوار‌کننده در فاز دفاعی که باید به خاطر آن سرمربی این تیم و کادرش را ستود. ربیعی تیمش را برای نخستین بار با سه دفاع مرکزی به مصاف پرسپولیس فرستاده بود که این نشان از شناخت این مربی از زهردار بودن خط حمله پرسپولیس و حضور دو مهاجم ثابت در بین مدافعان حریف می‌داد. بدین ترتیب او با اضافه کردن یک دفاع میانی دیگر، حلقه محاصره را برای مهاجمان پرسپولیس تنگ‌تر کرد و اجازه نداد تا همانند بازی با ذوب‌آهن، این مهاجمان از فاصله بین مدافعان بهره ببرند. اینکه بتوانی فوتبال دفاعی مبتنی بر برنامه انجام دهی یک هنر است و مس این کار را به خوبی و با تکمیل پازل تاکتیکی خود در انتقال سریع توپ از دفاع به حمله انجام داد. اغلب مدافعان این تیم پس از پس گرفتن توپ پاس‌های کوتاه را به جای زیر توپ زدن انتخاب می‌کردند و بازیکنان میانی این تیم نیز سعی در دادن پاس‌های طولی سریع به قصد زدن ضد حمله داشتند. همچنین اطلاع ربیعی از علاقه و سبک غالب یحیی به استفاده از کناره‌ها باعث شد تا با اضافه کردن یک مدافع به مدافعان میانی، در صورت اضافه شدن مدافعان به کناره‌ها، فضای خالی برای استفاده از دو مهاجم پرسپولیس ایجاد نشود. مجموع این تصمیمات در نهایت منجر به این شد که پرسپولیس پس از مدت‌ها هم تعداد پاس کمتری از عدد پانصد پاس را ثبت کنند و هم موقعیت گل چندانی نسبت به بازی با ذوب‌آهن به‌دست نیاورند. موقعیت‌هایی که اغلب در شلوغی جلوی دروازه و یا در زوایای بسته به‌دست آمد تا مهاجمان این تیم کار راحتی برای گلزنی نداشته باشند.

در مقابل یحیی که به تیمی با برنامه از نظر سبک بازی واکنشی حریف برخورد کرده بود از همان ابتدا برخلاف اینگونه بازی‌ها که یک تیم توپ را به هدف بستن فضا به حریف می‌دهد، عمق دفاع حریف را نشانه گرفت و زیاد بر نفوذ از کناره‌ها اصرار نکرد. نه اینکه او از روش بازی مورد علاقه‌اش مبنی بر نفوذ از کناره‌ها دست کشید اما اصرار اصلی او نیز به استفاده از این روش نبود و در کنار آن پاس‌های بلند در عمق را نیز در دستور کار تیمش قرار داد. اتفاقی که تعداد پاس‌های این تیم را کاهش داد اما نشان از عدم اصرار یحیی به بازی ترکیبی نیز داشت.

شبیه حرکتی که روی آن گل پرسپولیس به ثمر رسید چند بار در بازی انجام و تکرار شد که در مواردی اصلا توپ به مهاجمان نرسید‌. با این حال چشمان تیزبین آنالیزورها می‌تواند با مشاهده مجدد بازی این تاکتیک و برنامه اصلی پرسپولیس برای گلزنی را ببیند.

در طول بازی بارها با صاحب توپ شدن بازیکنان عقب زمین، مهاجمان پرسپولیس در عرض دفاع حریف حرکت کرده انگار که منتظر رسیدن توپ‌های بلند باشند. این شیوه‌ای بود که مشخصا با دستور تاکتیکی کادر فنی در پیش گرفته شده بود تا بدین ترتیب در مواقع خاص از بازی با پاس‌های بلند در عمق، نظم دفاع حریف را به هم ریخته و اجازه تمرکز را از آنها بگیرد. اینگونه بود که ضعف دفاع مس در عمق دفاع با پاس بلند مستقیم آشکار شد و در نهایت گل نیز بدین شیوه به ثمر رسید. حتی اگر ضربه عبدی به گل منتهی نمی‌شد و یا داور آن را مردود اعلام می‌کرد باز هم می‌شد انتظار این نوع پاس‌های بلند در عمق که با حرکت مهاجمان در عرض دفاع و روی خط آفساید همراه می‌شد را داشت.

امید عالیشاه طبق همین دستور تاکتیکی یحیی گل محمدی و حمید مطهری که به نظر نقش مهمی فراتر از یک دستیار در کادر فنی دارد، اغلب به عقب می‌آمد تا پاس‌های بلند پشت دفاع را ارسال کند. این همه حربه‌ی تاکتیکی پرسپولیس برای بردن مس نبود اما فکر شده‌ترین آن بود که با گل مهدی عبدی به نتیجه رسید. قبل از حضور عبدی نیز چند باری مغانلو و آل‌کثیر به محض صاحب توپ شدن بازیکن عقب زمین پرسپولیس با حرکت در عرض دفاع مس منتظر دریافت توپ‌های بلند در فضاهای خالی بین مدافعان می‌شدند که این نشان از آنالیز کادر فنی پرسپولیس از ضعف اساسی خط دفاعی مس داشت. حتی کنعانی‌زادگان نیز که یکی از مدافعان خوب ایرانی در بازیسازی از عقب زمین است نیز در طول بازی اقدام به این پاس‌های بلند در عمق دفاع حریف کرد.

قرار نیست همیشه با بازی ترکیبی و پاس‌های زیاد به گل رسید. مربی موفق کسی است که بتواند ساده‌ترین راه را برای گلزنی به حریف انتخاب کند و اصراری بر روش‌های همیشگی نداشته باشد.

چند سال قبل وقتی پرسپولیس افشین قطبی در یکی از بازی‌های خود برای باز کردن دروازه حریف به مشکل برخورد، با فیلمی که بعدا از رختکن پرسپولیس منتشر شد معلوم گردید که قطبی در بین دو نیمه از شاگردانش می‌خواهد که به جای بازی ترکیبی از فرستادن توپ‌های بلند روی دفاع در راستای استفاده از توپ‌های دوم بهره ببرند. هر چند طبق فرهنگی عجیب در بین منتقدین و هواداران فوتبالی استفاده از توپ‌های بلند و سانتر به نشانه‌ای برای فوتبال علی‌اصغری تبدیل شده اما واقعیت آن است که باز کردن دفاع به هر روشی در موقع مقتضی نشان دهنده تنوع تاکتیکی یک تیم است و باید از هر ضعف حریف برای گلزنی بهره برد حتی اگر این ضعف روی پرتاب اوت دستی باشد. آنچه مهم است این است که این تنها روش یک تیم برای گلزنی نباشد و به وقتش بازی ترکیبی، پاس‌های کوتاه و باز کردن دفاع با پاس‌های سریع هم مورد استفاده قرار گیرد.

یحیی نشان داده که تیمش را برای تاکتیک‌ها و راه‌های متنوع گلزنی آماده کرده اما احتمالا نگرانی اصلی او از بازی دیروز ضعف تیمش در مقابل پاس‌های سرعتی حریف و همچنین فاصله زیاد بین خط میانی و دفاع در مواقع ضد حمله بود که باعث می‌شد مدافعان پرسپولیس برای مهار حریف مجبور به عقب رفتن و عمق دادن به دفاع شوند که این موضوع که احتمالا مهم‌ترین علتش بازی با یک هافبک دفاعی و غیبت نوراللهی بود باعث به‌وجود آمدن فضاهای زیاد در بین مدافعان بود که در بازی‌های مهم‌تر می‌تواند در آنالیز خط دفاع پرسپولیس مورد توجه حریفان قرار گیرد.