از تحلیف رئیس‌جمهور جدید تا احتمال به تاریخ پیوستن دیپلماسی

تابستان از نیمه گذشته و ایران و ایالات متحده هنوز نتوانسته اند در مذاکرات غیرمستقیمی که بر سر بازگشت به تعهدات برجامی خود آغاز کرده اند، به نتیجه برسند؛ و خبر بد اینکه هیچ نشانه ای از نتیجه گیری در آینده نزدیک دیده نمی شود و انتظار می رود روی کار آمدن یک رئیس جمهوری اصول گرا در تهران، شرایط را برای واشنگتن دشوارتر کند.

آیت الله علی خامنه ای، رهبر معظم جمهوری اسلامی ایران، روز چهارشنبه در جلسه هیئت دولت که به طور زنده از تلویزیون دولتی پخش شد، به طور علنی از رویکرد و سیاست های حسن روحانی، رئیس جمهوری کنونی، و اعضای کابینه او انتقاد کرد و گفت: «در این دولت آشکار شد که اعتماد به غرب جواب نمی دهد.» او در ادامه ادامه ایالات متحده را به تقلب و دوگانگی در مذاکرات وین متهم کرد و افزود مذاکره کنندگان آمریکایی اصرار دارند جمله ای را به توافق اضافه کنند که زمینه را برای مذاکرات جنبه هایی که تحت توافق هسته ای پوشش داده نشده اند، فراهم کند. آیت الله خامنه ای گفت: «آنها با بیان این جمله می خواهند بهانه ای برای مداخلات بیشتر خود بر اساس اصل [توافق] و برنامه موشکی و مسائل منطقه ای به دست آورند. اگر ایران از گفت و گو در این باره خودداری کند، می گویند که شما توافق را نقض کرده اید و توافق به پایان رسیده است.»

ایالات متحده به فاصله اندکی از انتشار اخبار مربوط به این جلسه، واکنش نشان داد و وزارت امور خارجه ایران را به «انحراف» متهم کرد و گفت که آماده از سرگیری مذاکرات است، اما این فرصت برای همیشه دوام نخواهد داشت.

احتمال تحریم های بیشتر: در حالی که ایالات متحده از همکاری دم می زند و مصالحه، قصد دارد از ابزارهای اعمال فشار بیشتر استفاده کند. وال استریت ژورنال روز پنجشنبه گزارشی منتشر کرد مبنی بر اینکه کاخ سفید در نظر دارد تحریم های بیشتری علیه ایران اعمال کند که هدف از آنها ایجاد اختلال در ساخت پهپادها و موشک ها با هدف گیری دقیق ایران است. گفتنی است که مقامات آمریکایی این دو مورد را تهدیدی به مراتب جدی تر و نیازمند رسیدگی فوری در قیاس با موشک های دوربرد یا هسته ای ایران می دانند.

از انتقاد تلخ تا تعیین نقشه راه: اینکه اظهارات آیت الله خامنه ای صرفا انتقادی تلخ از دولت حسن روحانی بودند یا نقشه راهی برای دولت منتخب ابراهیم رئیسی، مساله ایست که تنها گذشت زمان می تواند آن را آشکار کند. صرف نظر از اینکه ایران به غرب اعتماد دارد یا خیر، همچنان تحت تحریم های شدید اقتصادی است و بیش از هر چیزی می خواهد از این تحریم ها خلاصی یابد. عقب نشینی از مذاکرات وین برای تهران به معنای دور شدن از فرصت نجات است. با این حال، اظهارات رهبر معظم ایران نشان می دهند که او شخصا معتقد است حتی تسکینی که از یک توافق جدید از جمله در نتیجه مذاکرات وین به دست می آید، زودگذر است و دوام آوردنی نخواهد بود.

مشکل شدید آب در ایران: گذشته از فشارهای بین المللی، مقامات ایران با مشکلات شدید داخلی مواجه هستند. ساکنان استان خوزستان از چند هفته پیش در اعتراض به کمبود آب درگیر تظاهرات بوده اند. مردم در بسیاری از دیگر شهرهای ایران هم در همبستگی با مردم خوزستان تجمعاتی برگزار کرده اند. می توان گفت پس از تحلیف، مساله آب و مشکلات خوزستان اولین چالش فوریتی داخلی ابراهیم رئیسی خواهد بود.

منبع: دیپلماسی ایرانی