مذاکرات هسته‌ای و تضادی شرقی - غربی
طرف‌های غربی حاضر در مذاکرات هسته‌ای سعی دارند مواضع و اهداف ایران را عامل حاصل‌نشدن توافق نهایی قلمداد کنند. این در حالی است که غربی‌ها خصوصا آمریکایی‌ها بر مواضع زیاده‌خواهانه خود اصرار دارند. در این میان، نوعی تعارض غربی-شرقی به چشم می‌آید.
از پایان ششمین دور مذاکرات وین که به عبارتی آخرین دور از گفت‌وگوها در دولت «حسن روحانی» بود، حدود ۴۰ روز می گذرد؛ مذاکراتی که ابتدا گمان می رفت در همین دولت تا دستیابی به توافق تداوم یابد اما در نهایت سرنوشت آن به دولت سیزدهم واگذار شد.
جابجایی قدرت در ایران و تاخیر در برگزاری دور هفتم مذاکرات ظاهرا به نگرانی طرف غربی دامن زده و آنها بر این باورند تعلل زیاد در شروع گفت‌وگوها می تواند دستیابی به نتیجه را دشوار سازد.
«هایکو ماس» وزیر امور خارجه آلمان روز جمعه هشتم مرداد در مصاحبه ای اظهار کرد: مذاکرات برای احیای توافق هسته‌ای با ایران نمی‌تواند برای همیشه ادامه داشته باشد. از یک سو شاهد ناراحتی فزاینده نسبت به تاخیر در از سرگیری مذاکرات وین هستیم و از سوی دیگر همزمان ایران بیشتر و بیشتر از عناصر اصلی توافق فاصله می‌گیرد.
وزیر خارجه آلمان در حالی به ایران درباره محدود بودن فرصت مذاکره جهت دستیابی به توافق هشدار و گفت «این گزینه برای همیشه پیش روی ما نخواهد بود» که چندی پیش «آنتونی بلینکن» همتای آمریکایی وی نیز هشداری مشابه را مطرح و تاکید کرد: روند گفت‌وگوها با ایران بر سر برجام نمی‌تواند به طور نامحدود ادامه پیدا کند.
در مقابل رویکرد غربی اما رویکرد ستون شرقی برجام مطرح می شود که به دیدگاه ایران بسیار نزدیک است. روز جمعه همزمان با اظهارات ماس، «میخائیل اولیانوف» نماینده روسیه در کمیسیون مشترک برجام با انتشار توئیتی تاکید کرد که «همه طرف‌های مذاکره مراقب باشند حتی بصورت غیرعامدانه چنین بینش و احساسی ایجاد نکنند که از هدف مشترک منحرف شده و خواهان اضافه کردن چیزی به برجام هستند».
این توئیت اولیانوف پاسخی به ادعاهای ستون غربی برجام بود که در مواضع اخیر خود در صدد پیوند زدن موضوعات بی ارتباط همچون فعالیت های منطقه ای و موشکی ایران به توافق برآمده بودند.
همین مطالبات گزاف طرف غربی تاکنون باعث ناکام ماندن مذاکرات شده است و رهبر معظم انقلاب اسلامی صبح روز چهارشنبه ششم مرداد در آخرین دیدار رییس‌جمهوری و دولت دوازدهم با ایشان، هر گونه اعتماد به آمریکا را زیر سوال برده و تصریح داشتند: آمریکایی‌ها در زبان و وعده می‌گویند تحریم‌ها را بر می‌داریم اما تحریم‌ها را برنداشتند و برنمی‌دارند، ضمن آنکه شرط هم می‌گذارند و می‌گویند که باید در همین توافق جمله‌ای بگنجانید که بعداً درباره برخی موضوعات صحبت شود و گرنه توافقی نخواهیم داشت.
زیاده خواهی غرب به ویژه آمریکا برای گنجاندن موضوعات بی ربط به توافق و نیز مقاومت در برابر لغو تحریم ها مهمترین موانعی است که تا کنون پیش پای احیای احیای توافق قرار داشته است که نمونه هایی از آن را می توان مصاحبه اخیر «کاظم غریب‌آبادی» نماینده ایران نزد سازمان‌های مستقر در وین مشاهده کرد.
به گفته غریب‌آبادی، آمریکایی‌ها بسیاری از خواسته‌های ایران را در مذاکرات احیای برجام نپذیرفته‌اند و برای برداشتن بعضی تحریم‌ها شرط گذاشته‌اند. شرط آمریکا برای خارج کردن نام سپاه پاسداران از فهرست گروه‌های تروریستی، پذیرفتن بندی از سوی ایران برای انجام گفت‌وگوهای آتی درباره مسائل منطقه‌ای است که به گفته او کاملا با موضوع مذاکرات غیرمرتبط و مضر است.
نماینده کشورمان در سازمان‌های بین‌المللی مستقر در وین همچنین گفت که در جریان مذاکرات وین، آمریکا حاضر به برداشتن تحریم‌ها علیه بیش از ۵۰۰ نفر از اشخاص حقیقی و حقوقی نشده است.
لازم به ذکر است که تحریم افراد و نهادهای ایرانی با بهانه های حقوق بشری و تروریستی به قانون «کاتسا» (مقابله با دشمنان آمریکا از طریق تحریم‌ها) برمی گردد؛ قانونی که در سال ۱۳۹۶ (۲۰۱۷) بعد از تصویب در هر دو مجلس نمایندگان و سنای آمریکا با امضای «دونالد ترامپ» رییس‌جمهوری وقت این کشور اجرایی شد. شمار افراد و نهادهای ایرانی قرار گرفته در فهرست تحریم کاتسا به طور دقیق مشخص نیست و برخی شمار آن را ۱۵۰۰ و برخی منابع نیز ۱۶۰۰ مورد برآورد می کنند.
بی تردید اصرار آمریکا بر ماندگاری این تحریم ها با هر بهانه ای، شانس دستیابی به توافق را حتی در دولت بعدی ایران دشوار خواهد ساخت. ضمن اینکه تلاش غرب برای درج بندها و اضافات به متن اصلی برجام موضوعی نیست که جمهوری اسلامی ایران با آن کنار بیاید. بنابراین بازگشت دو طرف به اصل برجام یگانه راه احیای توافق است؛ همان گونه که اولیانوف معتقد است «هدف از مذاکرات هسته‌ای بازگشت به برجام اصلی است که سال ۲۰۱۵ میان ایران و شش قدرت جهانی امضا شد، نه بیشتر و نه کمتر.»
ارسال نظر