کالابرگ الکترونیک چه زمان اجرا می شود؟ | تاثیر کالابرگ الکترونیک بر زندگی مردم

کالابرگ الکترونیک طرحی برای جایگزینی یارانه است. در ابتدای امسال که یارانه کالاهای اساسی حذف شد و کالاها افزایش قیمت چندبرابری پیدا کردند طرح کالابرگ الکترونیک مطرح شد. کالابرگ الکترونیک همان مصداق کوپن در ابتدای انقلاب است. کالابرگ الکترونیک قرار است به برخی کالاهای اساسی تعلق بگیرد. آیا کالابرگ الکترونیک می تواند جایگزین یارانه نقدی شود؟ آیا این طرح موفق می شود؟

مهدی طغیانی، عضو کمیسیون اقتصادی در مورد بازگشت ارز ۴۲۰۰ هزار تومانی برای برخی کالاها گفت: بازگشت ارز ۴۲۰۰ هزار تومانی برای برخی کالاها امکانپذیر نیست، ولی بهبود شرایط امکان پذیر است.

وی در ادامه توضیح داد: در ماههای اول اجرای اینگونه سیاست‎ها اگر نظارت کافی نباشد و بسته های مختلفی در نظر گرفته نشود، شاهد نا بسامانی در قیمت‌ها خواهیم بود. اگر اصلاحات، نظارتها و بهبودهایی پیش گرفته شود، به مرور اثر حذف ۴۲۰۰ هزار تومانی بر بقیه کالاها کم رنگ می شود، اما به این معنا نیست که اثر ندارد. 

طغیانی مطرح کرد: برخی اعلام می‎کنند که حذف ارز ۴۲۰۰ بر قیمت دیگر کالاها اثر ندارد که این کاملاً یک سخن اشتباه است. در اقتصاد هر چیزی تغییر کند، اثرش را کم یا زیاد روی موارد دیگر می گذارد. ممکن است روی کالایی تاثیر بیشتر بگذارد و روی کالای دیگر اثرش کمتر باشد، اما این اثرگذاری قابل انکار نیست و باید تلاش کنیم اثرگذاری را کاهش دهیم. 

این نماینده در مورد کالابرگ الکترونیکی گفت: دولت قول داده که کالابرگ الکترونیکی را تا اواخر تابستان آماده کند. اما نکته حائز اهمیت این است که آیا جامعه امروز قبول می‌کند به جای پرداخت نقدی، کالابرگ دریافت کند؟

طغیانی مطرح کرد که من تردید دارم جامعه بپذیرد پرداخت نقدی نشود و کالابرگ الکترونیک دریافت کند. 

در پایان این عضو کمیسیون اقتصاد  تصریح کرد: اگر این سیاست را با کالابرگ شروع می کردیم، بدون شک کالابرگ بهترین راه حل بود. اما امروز که ۳ الی ۴ ماه پرداخت نقدی داشتیم، امکان اینکه مردم را برای دریافت کالابرگ الکترونیکی مجاب کنیم کار سختی خواهد بود. اینکه به افراد بگوییم دیگر پول را نمی‎دهیم، بدون شک به یک مسئله تبدیل می شود.

دهه شصتی ها به خوبی با مفهوم کالابرگ یا همان کوپن آشنا هستند، برگه هایی که باآن ها می توانستیم برخی از کالاهای اساسی را با قیمت مصوب دولتی تهیه کنیم که معمولا قیمتی به مراتب پایین تر از قیمت بازار داشت و در مکان های خاصی عرضه می شد.

اما حالا دولت تصمیم گرفته همان کوپن را به روز کند و در قالب طرح کالابرگ الکترونیکی کالاهای اساسی را به قیمت کمتری در بین مردم توزیع کند. تصمیم این اتفاق قبل از حذف ارز 4200 تومانی از کالاهای اساسی گرفته شده بود ولی فراهم نبودن زیرساخت ها آن را به تعویق انداخت و دولت در این مدت برای جبران مبلغ، یارانه نقدی را افزایش داد. با این حال طرح آزمایشی کالابرگ الکترونیکی قرار است از چندین شهر از جمله گرمسار، آبیک و ایلام شروع شود و بعد از آن شهرها و استان های دیگر هم به آن اضافه شوند.

اما سؤالاتی که در این بین برای خیلی از مردم به وجود آمده این است که سازوکار و استفاده از کالابرگ‌های الکترونیکی چگونه است، این کالابرگ های الکترونیک به چه افرادی تعلق می گیرد، چه کالاهایی را می شود با این کالابرگ ها خرید و سوالاتی از این قبیل، در این مطلب، می‌خواهیم با توجه به صحبت‌های مسئولان به این پرسش ها پاسخ دهیم و با اجرای این طرح بیشتر آشنا شویم.

قانون کالابرگ الکترونیکی

پس از فراز و فرودهای بسیار در اوایل امسال دولت سیزدهم به دلیل مفاسد شکل گرفته و تضعیف زنجیره تولید، تصمیم به حذف ارز ترجیحی و تخصیص آن به شکل دیگری گرفت. به همین منظور، دولت تصمیم گرفت در ماه‌های ابتدایی حذف ارز ترجیحی، یارانه نقدی را به ۹ دهک درآمدی بدهد و پس از چند ماه زیرساخت اعطای کالابرگ الکترونیکی را فراهم آورد و جایگزین یارانه نقدی کند. البته موضوع کالابرگ از سال ۹۷ مطرح است و در جزء یک از بند «ص» تبصره یک قانون بودجه ۱۴۰۱ هم به آن الزام شده است. در همین زمینه اواسط خرداد امسال رئیس مجلس با بیان این که برای جلوگیری از مشکلات پرداخت یارانه نقدی و حاشیه‌های پیش روی آن مجلس اصرار بر کالابرگ الکترونیکی دارد، از تلاش مجلس برای حفظ قدرت خرید مردم خبر داد.

بحث کوپن یا کالابرگ الکترونیکی از تابستان سال ۹۷ و با افزایش چشمگیر قیمت کالا‌های اساسی مطرح شد. بر این اساس، قرار است همان کارت بانکی که افراد با آن یارانه می‌گیرند به کالابرگ الکترونیکی تبدیل شود تا مردم با استفاده از آن از فروشگاه‌ها سهمیه کالا‌های اساسی خود را دریافت کنند.

بر اساس گزارش ها طرح جدید کالابرگ الکترونیکی هم مانند یارانه نقدی که به مردم داده می شود شامل ۹ دهک از افراد جامعه خواهد شد به طوری که سه دهک پایین درآمدی در این طرح به ازای هر نفر ۴۰۰ هزار تومان و شش دهک دیگر هم به ازای هر نفر ۳۰۰ هزار تومان کمک هزینه خرید کالا‌های اساسی دریافت خواهند کرد. بنابر اعلام معاونت رفاهی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، حدود ۱۰ درصد از جمعیت کشور بنابر بررسی نزدیک به ۴۰ شاخص اقتصادی مختلف، در دهک دهم قرار گرفته و مشمول دریافت یارانه نمی‌شوند. البته بد نیست این نکته را هم بدانید که بعد از اجرای کالابرگ الکترونیکی دیگر یارانه نقدی پرداخت نمی شود.

ساز و کار کالابرگ الکترونیکی چگونه است؟

شاید برای شما هم جای سوال باشد که آیا کارت جدیدی  برای استفاده از کالابرگ الکترونیکی برایتان در نظر گرفته می شود یا خیر؟ در این باره  سید محمد رضا فاطمی امین، وزیر صمت می‌گوید: فرد با هر کارت بانکی که دارد و می‌خواهد خریدی انجام دهد، وقتی کارت را می‌کشد بخشی از هزینه از کارت فرد و بخشی دیگر از یارانه کسر می‌شود. یعنی به هیچ کارت جدیدی نیاز نیست و شما مثل سابق اقدام به خرید می کنید با این تفاوت که پیش از این یارانه نقدی به صورت نقد هم قابل برداشت بود اما با اجرای کالابرگ الکترونیکی مبلغ یارانه فقط برای خرید کالاهای اساسی برداشت می شود.

با کالابرگ الکترونیکی چه کالاهایی می شود خرید؟

مرغ، تخم مرغ، روغن، شیر، پنیر و ماکارونی کالاهایی هستند که با کالابرگ الکترونیکی می توان آن ها را خرید. هدف‌گذاری در این طرح، ارائه کالا‌های ضروری معیشتی به مردم به قیمت شهریور ۱۴۰۰ است چون 18اردیبهشت امسال رئیس مجلس اعلام کرد که «قیمت کالا در توزیع کالابرگ الکترونیکی باید همان قیمت شهریور 1400 باشد.» همچنین محمدرضا میرتاج الدینی، نایب رئیس کمیسیون برنامه و بودجه مجلس گفت: میزان شارژ اعتبار در کارت بانکی یا کارت یارانه‌ای به اندازه‌ مابه‌التفاوت قیمت شهریور سال گذشته با قیمت جدید است. مثلاً اگر کالایی ۳۰ هزار تومان بوده و با برداشته شدن ارز ترجیحی به ۵۰ هزار تومان می‌رسد، ۲۰ هزار تومان به اندازه‌ مابه‌التفاوت آن کالا در قالب یارانه به حساب فرد واریز می‌شود و آن فرد ۳۰ هزار تومان را از جیب می‌دهد و ۲۰ هزار تومان مابه التفاوت از اعتبارش هزینه می‌شود. منتها تأکید بر این است که ابتدا باید اعتبار در کارت شارژ و سپس ارز ترجیحی حذف شود.

به گفته رئیس سازمان برنامه و بودجه قرار است دستگاه‌های کارت‌خوان مخصوصی در فروشگاه‌ها نصب ‌شود و مردم  در هنگام خرید نوع کالای خریداری‌شده را در دستگاه انتخاب کنند تا یارانه آن محاسبه و از حساب یارانه آن ها کسر شود. به گفته میرکاظمی هم اکنون اگر یارانه کمک معیشتی آزاد شود، مردم می‌توانند با آن کالاهای دیگر هم خرید کنند، اما وقتی یارانه از طریق کالابرگ الکترونیکیی اختصاص پیدا کند، محدود به خرید اقلام مشخص خواهند بود. با این حال به نظر می رسد همه یا بخش عمده ای از فروشگاه ها که 6 قلم کالای اساسی را می فروشند مانند نانوایی ها با اجرای طرح خیلی زود به کارت خوان های مخصوص مجهز شوند.